گزارش ویژه خبرگزاری صدای شهر من
احیای نژاد اصیل گاو گلپایگانی؛ گامی مهم در حفظ ذخایر ژنتیکی کشور
به گزارش خبرنگار خبرگزاری "صدای شهر من"، نژاد اصیل گاو گلپایگانی که به‌عنوان یکی از ذخایر ارزشمند ژنتیکی کشور شناخته می‌شود، پس از سال‌ها فراموشی، بار دیگر در مسیر احیا قرار گرفته است. این نژاد که به دلیل مقاومت بالا در برابر بیماری‌ها و سازگاری با شرایط اقلیمی ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، در دهه‌های اخیر با خطر انقراض مواجه شده بود.
حذف از چرخه تحقیقاتی و آغاز روند نابودی
ناصر تاجداری، رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع وابسته اتاق بازرگانی گلپایگان، در این‌باره اظهار داشت: "در اواخر دهه ۸۰ شمسی، گاو نژاد گلپایگانی از برنامه‌های تحقیقاتی کشور حذف شد و تعداد اندک باقی‌مانده از آن در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و دامپروری گلپایگان، به کشتارگاه فرستاده شد. این تصمیم عملاً باعث خروج این نژاد از چرخه تولید و تحقیقات شد و کارشناسان از نابودی آن خبر دادند."
تلاش برای احیا و ورود دوباره به چرخه تحقیقاتی
وی با اشاره به پیگیری‌های متعدد برای احیای این نژاد افزود: "از اواسط دهه ۹۰، مکاتبات و درخواست‌های مکرر از سوی فعالان حوزه دامپروری و کشاورزی آغاز شد. در نهایت، در سال ۱۴۰۱، با حمایت وزیر وقت جهاد کشاورزی، پروژه احیای این نژاد کلید خورد. در این راستا، کارشناسان مرکز تحقیقات و اصلاح نژاد کرج پس از بررسی میدانی در گلپایگان، سه رأس گاو با خلوص ژنتیکی ۶۰ تا ۷۰ درصد را شناسایی و برای ادامه فرآیند تحقیقاتی به این مرکز منتقل کردند."
ویژگی‌های برجسته و اهمیت اقتصادی
کارشناسان معتقدند احیای این نژاد می‌تواند نقش کلیدی در تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی ایفا کند. تاجداری در این‌باره توضیح داد: "گاو گلپایگانی علاوه بر مقاومت در برابر بیماری‌ها، هزینه‌های نگهداری پایین‌تری نسبت به سایر نژادهای وارداتی دارد. همچنین، شیر این نژاد حاوی پروتئین کاپا کازئین با ارزش بالا بوده که می‌تواند برای تولید فرآورده‌های لبنی با کیفیت مورد استفاده قرار گیرد."
وی افزود: "سازگاری این نژاد با اقلیم منطقه گلپایگان و شعاع ۱۰۰ کیلومتری آن، نه‌تنها نیاز به واردات نهاده‌های دامی را کاهش می‌دهد، بلکه پایداری تولید پروتئین داخلی را نیز تضمین می‌کند."
ظرفیت‌های بین‌المللی برای حمایت از این پروژه
بر اساس ارزیابی‌های انجام‌شده، این پروژه از ظرفیت جذب اعتبارات بین‌المللی نیز برخوردار است. دکتر کیانزاد، سرپرست تیم تحقیقاتی، در این خصوص اعلام کرد: "سازمان بین‌المللی غذا و کشاورزی (فائو) می‌تواند از این طرح حمایت کند. در حال حاضر، ۲۵ جنین فریز شده و حدود ۵۰۰۰ اسپرم ذخیره‌شده از این نژاد در مرکز اصلاح نژاد کرج موجود است که امکان گسترش و توسعه این نژاد را فراهم می‌کند."
حمایت نهادهای داخلی و بخش خصوصی
احیای نژاد گاو گلپایگانی بدون حمایت نهادهای ذی‌ربط و بخش خصوصی ممکن نبود. تاجداری در این زمینه گفت: "این پروژه با حمایت و همراهی مسئولان شهرستان، اتاق بازرگانی گلپایگان، انجمن فرهنگی گردشگری وردپاتکان و مدیریت وقت جهاد کشاورزی شهرستان اجرایی شد. در حال حاضر، بخش خصوصی نیز برای توسعه این نژاد اعلام آمادگی کرده است."
وی تأکید کرد: "با ادامه این روند و حمایت‌های مستمر، می‌توان امیدوار بود که در آینده نزدیک، شاهد پرورش گسترده این نژاد در استان‌های مختلف کشور باشیم."
تهیه خبر: فخرالدین فیاضی